Khi con bước vào giai đoạn ăn dặm thì hiện tượng táo bón xuất hiện phổ biến do cơ quan tiêu hoá lúc này vẫn còn non nớt. Trẻ ăn dặm bị táo bón không chỉ khiến bé khó chịu, biếng ăn mà còn ảnh hưởng đến sự hấp thu dinh dưỡng. Vì vậy, bố mẹ cần hiểu rõ nguyên nhân và có biện pháp điều chỉnh kịp thời để giúp bé tiêu hóa tốt.
I – Dấu hiệu trẻ ăn dặm bị táo bón
Bé khỏe mạnh có thể đi đại tiện từ vài lần mỗi ngày hoặc cách vài ngày một lần. Khi bắt đầu ăn dặm, hệ tiêu hóa của trẻ phải thích nghi với nguồn thực phẩm mới khiến tần suất đi ngoài thay đổi.
Lúc này phân có thể trở nên giống với người trưởng thành hoặc gặp hiện tượng táo bón do hệ tiêu hóa chưa quen với việc xử lý thực phẩm đặc. Khi chuyển sang chế độ ăn dặm, phân thường trở nên đặc hơn và có mùi nặng hơn. Màu sắc phân thay đổi tùy theo thực phẩm được tiêu thụ. Những thay đổi này còn tiếp tục diễn ra khi trẻ lớn lên, bước vào giai đoạn chập chững và sau đó là độ tuổi mẫu giáo.
Nếu bé đột nhiên quấy khóc, cố gắng rặn nhưng chỉ ra lượng nhỏ phân cứng và tần suất đại tiện giảm hơn bình thường cho thấy bé ăn dặm bị táo bón. Mẹ dễ dàng quan sát thấy phân của bé có thể thay đổi hàng ngày về màu sắc, kết cấu cùng các hiện tượng dưới đây:
- Trẻ rặn mạnh và đỏ mặt hơn 10 phút khi đi ngoài: Táo bón khiến bé phải cố gắng nhiều khi đại tiện, khuôn mặt đỏ bừng và thời gian đi vệ sinh kéo dài.
- Quấy khóc, đau khi đi ngoài: Do phân cứng, nhỏ và khô, bé có thể bị đau khi rặn đặc biệt khi nhiều ngày bé chưa đi ngoài.
- Phân khô, cứng, dạng viên nhỏ: Khi phân di chuyển chậm trong ruột già, nước bị hấp thụ lại khiến phân trở nên khô và cứng hơn bình thường.
Ngoài ra, trẻ bị táo bón có thể xuất hiện một số dấu hiệu khác như có vệt máu trong tã do nứt hậu môn khi phân quá cứng. Tần suất trẻ đi ngoài giảm kèm theo lượng phân ít hơn bình thường, trẻ biếng ăn, bụng cứng hoặc có thể sờ thấy khối phân bên trong đồng thời trở nên cáu kỉnh và thay đổi hành vi bất thường.
Trẻ khóc quấy khóc khi đi ngoài có thể trẻ mới ăn dặm bị táo bón
II – Nguyên nhân khiến trẻ ăn dặm bị táo bón
Trẻ mới ăn dặm bị táo bón khiến cha mẹ lo lắng và ảnh hưởng đến khả năng thu nhận các dưỡng chất của bé. Dưới đây là những yếu tố chính khiến việc trẻ ăn dặm gặp khó khăn như:
1. Hệ tiêu hoá của bé chưa thích nghi
Trong 6 tháng đầu đời, nguồn dinh dưỡng chủ yếu của trẻ là sữa mẹ hoặc sữa công thức – những thực phẩm dễ tiêu hóa và phù hợp với hệ tiêu hóa non nớt. Tuy nhiên, khi chuyển sang giai đoạn ăn dặm, trẻ bắt đầu tiếp xúc với các loại thực phẩm đặc hơn như bột, cháo…
Đây là nhóm thực phẩm có kết cấu sánh, đặc hơn so với sữa mẹ và sữa công thức. Hệ tiêu hoá của trẻ cần thời gian làm quen với loại đồ ăn mới và xử lý các nguyên liệu hiệu quả. Vì vậy khi hệ tiêu hoá của bé chưa quen xử lý loại đồ ăn rắn thì bé ăn dặm bị táo bón là điều dễ xuất hiện.
2. Trẻ ăn dặm quá sớm
Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo thời điểm thích hợp để trẻ bắt đầu ăn dặm là từ 6 tháng tuổi. Nếu cho trẻ ăn dặm quá sớm khi hệ tiêu hóa chưa phát triển hoàn thiện, nguy cơ táo bón sẽ cao hơn.
Ngược lại, khi cha mẹ cho con ăn dặm muộn thì sẽ bỏ lỡ thời điểm vàng để con tập thích nghi với các nhóm thực phẩm mới. Do đó, cần theo dõi các dấu hiệu sẵn sàng ăn dặm như: trẻ hứng thú với thức ăn, biết đưa thức ăn vào miệng, há miệng khi được đút thức ăn… để bắt đầu đúng thời điểm.
3. Bé không được bú mẹ đầy đủ
Nhiều cha mẹ cho rằng ăn dặm sẽ cung cấp đủ dinh dưỡng nên giảm hoặc ngừng cho trẻ bú mẹ. Tuy nhiên, sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng quan trọng với trẻ dưới 12 tháng tuổi cung cấp kháng thể và enzym hỗ trợ tiêu hóa. Việc cắt giảm sữa mẹ đột ngột có thể khiến trẻ thiếu hụt dưỡng chất từ đó làm tăng nguy cơ trẻ ăn dặm bị táo bón.
Bé bị táo bón khi ăn dặm do không được bú sữa đầy đủ mỗi ngày
4. Pha sữa công thức quá đặc
Từ khi sinh ra đến khi có thể ăn uống như người lớn, chế độ ăn của trẻ thay đổi dần về độ đặc và độ cứng. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là khi bước vào giai đoạn ăn dặm, trẻ cần được pha sữa đặc hơn. Việc pha sữa quá đặc có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến trẻ vì:
- Hệ tiêu hóa dễ bị quá tải do thiếu nước.
- Sữa không đúng tỷ lệ có thể làm giảm giá trị dinh dưỡng.
- Tăng nguy cơ mắc táo bón hoặc tiêu chảy.
Ngoài sữa mẹ, nếu trẻ sử dụng sữa công thức, cha mẹ cần tuân thủ hướng dẫn pha sữa của nhà sản xuất để đảm bảo dinh dưỡng và hỗ trợ hệ tiêu hóa khỏe mạnh.
5. Cơ thể trẻ thiếu nước
Trước 6 tháng tuổi, trẻ không cần bổ sung nước do đã nhận đủ từ sữa mẹ hoặc sữa công thức. Tuy nhiên, khi bắt đầu ăn dặm mà cơ thể trẻ không được cung cấp đủ nước, phân có thể bị khô cứng gây khó khăn khi đại tiện.
Bên cạnh các nguyên nhân trên, trẻ ăn dặm bị táo bón còn có thể do thay đổi thực đơn đột ngột, chế biến thực phẩm chưa phù hợp, tâm lý căng thẳng. Ngoài ra, các vấn đề sức khỏe khác như rối loạn tiêu hóa, sa trực tràng… cũng là nhân tố khiến trẻ mới ăn dặm bị táo bón mà cha mẹ cần chú ý.
>>>Nên biết: Phô mai cho bé ăn dặm
III – Bé ăn dặm bị táo bón phải xử lý làm sao?
Táo bón là vấn đề dễ gặp khi con bước vào giai đoạn mới khiến phụ huynh lo lắng. Liệu rằng cần thực hiện chế độ dinh dưỡng thế nào để cơ thể con đủ chất, thích nghi với thay đổi và hạn chế táo. Dưới đây là một số gợi ý mà các bậc phụ huynh có thể áp dụng để khắc phục việc bé bị táo bón khi ăn dặm.
1. Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng cho bé
Khi trẻ bị táo bón trong giai đoạn ăn dặm, cha mẹ cần thay đổi thực đơn hằng ngày theo hướng khoa học. Bữa ăn cho bé cần được bổ sung các thực phẩm giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất để hỗ trợ hệ tiêu hóa. Đồng thời, trong thời điểm con ăn dặm đừng quên cung cấp đủ nước để tăng tốc độ chuyển hoá để việc đào thải phân diễn ra thuận lợi.
2. Xoa bóp nhẹ nhàng vùng bụng cho bé
Xoa bóp vùng bụng là biện pháp tự nhiên giúp giảm hiện tượng trẻ ăn dặm bị táo bón mà không cần dùng thuốc. Mẹ có thể chụm ba ngón tay giữa, đặt lên vùng bụng quanh rốn và massage theo chuyển động tròn trong khoảng 3 phút. Động tác massage của mẹ nên tiến hành nhẹ nhàng, đúng cách để giảm căng tức, chướng bụng và khiến trẻ cảm thấy dễ chịu.
Cách trị táo bón cho trẻ ăn dặm bằng cách massage vùng bụng nhẹ nhàng
3. Ngâm hậu môn với nước ấm
Bé ăn dặm bị táo bón và gặp khó khăn khi đi đại tiện thì mẹ có thể ngâm hậu môn cho bé trong nước ấm từ 5 – 10 phút. Phương pháp này giúp cơ vòng hậu môn giãn nở, tạo điều kiện để phân dễ dàng được đào thải ra ngoài.
4. Tập cho bé thói quen đi vệ sinh hàng ngày
Mẹ có thể rèn luyện cho trẻ thói quen đi vệ sinh đúng giờ để giúp hệ tiêu hóa hoạt động ổn định hơn. Thời điểm lý tưởng để con đi đại tiện là vào buổi sáng ngay sau khi thức dậy.
IV – Cách phòng tránh táo bón cho trẻ khi ăn dặm
Hiện tượng bé ăn dặm bị táo bón có thể phòng tránh hiệu quả khi cha mẹ vận dụng những kiến thức dưới đây:
- Khi mới ăn dặm thì sữa mẹ hoặc sữa công thức vẫn là nguồn dinh dưỡng quan trọng đối với cơ thể của con. Vì vậy cha mẹ chỉ nên cho bé ăn 1 bữa dặm/ngày sau đó từ từ tăng dần khi bé đã quen.
- Thực phẩm để chế biến món ăn dặm nên ưu tiên giàu chất xơ như rau xanh, trái cây như cải bó xôi, cà rốt, lê, yến mạch… để hệ tiêu hóa của bé hoạt động tốt.
- Tiến hành xoa bóp bụng theo chiều kim đồng hồ mỗi ngày để con cải thiện các nhu động ruột đồng thời hỗ trợ tiêu hoá trọn vẹn.
- Khuyến khích bé vận động bằng các bài tập nhẹ như đạp xe, vươn tay chân để khả năng chuyển hoá các chất trong cơ thể hiệu quả.
- Ngoài sữa mẹ hoặc sữa công thức thì chế độ ăn dặm cho bé cần bổ sung đủ nước để làm mềm phân, dễ đi vệ sinh.
- Khi chọn sữa cho bé, bố mẹ nên ưu tiên loại sữa có bổ sung chất xơ và các dưỡng chất có tác dụng cân bằng hệ vi sinh đường ruột, cải thiện chức năng tiêu hóa và hạn chế chứng táo bón.
Sữa Kidsmix là lựa chọn lý tưởng nhờ chứa chất xơ hòa tan GOS tốt nhằm cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Thành phần 100% đường lactose hỗ trợ tiêu hóa tự nhiên và giàu đạm mềm Alpha – Lactalbumin thuộc nhóm whey protein giúp bé hấp thu dễ dàng, tránh táo bón.
Em bé ăn dặm bị táo bón có thể thay đổi các dòng sữa mát chất lượng
Việc phòng tránh và khắc phục hiện tượng trẻ ăn dặm bị táo bón không quá phức tạp nếu bố mẹ áp dụng chế độ ăn uống hợp lý, khuyến khích bé vận động và chọn sản phẩm dinh dưỡng phù hợp. Hãy chú ý đến những dấu hiệu của bé để có giải pháp kịp thời để giúp con có hệ tiêu hóa khỏe mạnh, ăn ngon và phát triển toàn diện.
